«جوز قند» چیست؟

جوزقند یک نوع شیرینی محلی است که از نوعی هلوی محلی به اسم الگ که توسط زنان در نراق از شهرستان‌های استان مرکزی درست می‌شود. این سوغات محلی از گرانترین سوغات‌های محلی شهرهای ایران به شمار می‌رود. جوزقند در روستاهای اطراف نطنز از جمله ولوجرد از هلوی سفید بنام الگ و انجیر محلی و یک نوع گلابی بنام گمب تهیه شده و اغلب در میان آن گردو قرار می دهند و پودر هل و دارچین و مغز شیرین شده زردآلو یا بادام و یا هلو را روی آن می‌ریزند. جوز از اوز گرفته شده که به معنی گردو میباشد که در جوز قند قرار می‌گیرد.

 

 

جوزقند از میوه‌ ای به نام الگ که هم‌ خانواده هلو است ساخته می‌‌شود که طعم ترش و شیرین دارد. الگ محصولی است همانند هلو که در فصل پاییز به دست می آید و خانواده‌های نراقی با هنر خود محصول جدیدی به نام جوز قند را تهیه می‌کنند.

الگ تنها در روستاها و آبادی‌های اطراف نطنز کشت می‌شود. جالب است بدانید که برخی از راویان و کارشناسان تاریخی این محصول خشکبار را همان تحفه نطنز می‌دانند.
این شیرینی سنتی را معمولا برای شب یلدا آماده می‌کردند و می‌توان آن را تا یک سال در فریزر یا حتی کمد نگه داشت.

طرز تهیه جوز قند

برای درست کردن این شیرینی میوه‌ هلو را پوست می‌ کنند و سه روز در پشت بام‌ قرار می‌دهند تا آفتاب بخورد و خشک شود. سپس هسته‌ آن را خارج می‌‌کنند و یک روز دیگر در آفتاب می‌‌ماند. بعد داخل این میوه را با مواد مخلوط تشکیل‌ شده از بادام، شکر، هل، مغز هسته زردآلو و خاک قند پر می‌‌کنند. بعد از چند روز دیگر آفتاب خوردن و خشک شدن  آنها را به وسیله سوزن با یک  رشته نخ به شکل دانه‌های تسبیح به هم متصل نموده و آنرا در محل خشک و خنک برای مصرف آجیل شب عید و ایام زمستان ذخیره می‌نمایند. این محصول مقوی و دارای ارزش غذایی بسیار بالایی است تا جایی که بعضا در شرایط سخت از آن به عنوان یک وعده غذایی استفاده می‌نمایند.
برای تهیه جوز قند 15 روز زمان لازم است. این محصول بیشتر در ماه‌های شهریور و مهر آماده و تهیه می‌شود.

 

 

 

 

جوزقند در مدل‌ها و طعم‌های مختلفی می‌تواند ساخته شود:

1. جوزقند الگی
2. جوزقند زردآلو
3. جوزقند آلو
4. جوزقند گلابی
5. جوزقند انجیر

با آجیل‌هایی مثل بادام،‌ گردو، نخودچی، هسته زردالو، هسته بادام

 

 

طریقه نگهداری جوز قند

جوزقند را معمولا برای شب یلدا آماده می‌‌کنند و می‌‌توان آن را تا یک سال در فریزر یا حتی کمد نگه داشت.
این محصول به غیر از نوع هلوی محلی (آلگ) با میوه آلو، انجیر، گلابی و حتی انگور هم در نراق ساخته می‌شود.

 

 

قیمت‌گذاری جوز قند

سوغات جوزقند نراق به عنوان یکی از مهم‌ترین محصولات با ارزش و با کیفیت در زمره سوغات، در فهرست آثار معنوی کشور به ثبت رسیده است. بالا بودن کیفیت مواد اولیه موجود در این نوع شیرینی و سخت بودن مراحل ساخت باعث افزایش قیمت این محصول شده‌ است.

 

خواص جوز قند

جوزقند دارای خواص زیادی می باشد:

1. جلوگیری از پیری پوست
2. ضد فشار خون
3. انرژی زا
4. تقویت سلامت مغز
5. تنظیم سطخ کلسترول
6. جلوگیری از بیماری قلبی

 

 

ارزش غذایی

یکی از کمک‌های مردمی که در هشت سال دفاع مقدس به جبهه‌های جنگ ارسال می‌شد همین «جوزقند» بود. می‌گویند تصاویری از دوران جنگ وجود دارد که رزمندگان نراق را با «جوزقند» آویخته به گردن نشان می‌دهد. در بین رزمندگان نراقی «جوزقند» معروف به نارنجک لپی بود چون آن را درون دهان خود می‌گذاشتند و بعد ازخوردن آن اعتقاد داشتند در شکم منفجر می‌شود و انرژی خود را آزاد می‌کند. این غذا نیاز به گرم کردن نداشت، فاسد نمی‌شد، فضای زیادی را اشغال نمی‌کرد و کالری بسیار بالایی از خود آزاد کرده و احساس سیری به رزمنده دست می‌داد؛ به همین دلیل «جوزقند» را صرفا یک شیرینی محلی نمی‌دانند.

ویژگی‌هایی که «جوزقند» دارد، آن را به یک جیره غذایی تبدیل کرده است و رزمندگان در زمان جنگ با نوشتن نامه به خانواده‌هایشان از آنها می‌خواستند که برای آنها از این شیرینی بفرستند تا آن را به عنوان یک وعده غذای کامل در عملیات جنگی استفاده کنند، به عبارتی نوعی جیره جنگی هم بوده است.

مسافرانی هم که در زمان‌های گذشته عازم سفرهای زیارتی بودند «جوزقند»را به عنوان توشه راه و یک وعده غذایی کامل استفاده می‌کردند. چوپانان هم هنگامی که گوسفندان را به چرا می‌بردند از «جوزقند» به عنوان یک وعده غذایی کامل استفاده می‌کردند.

 

جشنواره جوزغند و سوغات محلی نراق

جشنواره جوزغند و سوغات محلی نراق با محوریت جوزغند همه ساله در مهر ماه در موزه مردم شناسی شهر تاریخی نراق برگزار می‌شود.

این جشنواره  شامل ۲۰ غرفه می باشد که در هر غرفه گروه‌های دو تا چهار نفری مشغول به تولید و  عرضه  سوغات نراق هستند، از صنایع دستی و سوغات محلی نراق که در این جشنواره عرضه گردیده می‌توان به  گلیم، فرش ابریشمی، گیوه، عسل و گردو اشاره کرد.

سابقه شروع این جشنواره به سال ۱۳۸۷ باز میگردد و به یکی از جشنواره‌های فرهنگی استان مرکزی تبدیل شده و همه ساله گردشگرانی از سراسر کشور جهت بازدید و خرید از آن ، راهی نراق می گردند.